Dầu thô là dầu mỏ chưa qua công đoạn tinh chế. Dầu thô xuất hiện ở môi trường tự nhiên và chủ yếu được trích xuất phần lớn tại các mỏ giàu Hydrocarbon. Dầu thô có giá trị vì nó có thể được tinh chế để sản xuất các sản phẩm hàng ngày như xăng, dầu diesel và vô số sản phẩm hóa dầu khác. Một lý do khác được coi là có giá trị là vì nó là năng lượng không thể tái tạo, chính nguồn cung hạn hẹp này đã làm cho nó trở thành một nguồn tài nguyên hữu hạn.
Trước Cuộc cách mạng Công nghiệp, các mặt hàng chủ lực trong nông nghiệp như Ngô và Lúa mì đã từng thống trị thị trường hàng hóa. Tuy nhiên, ngày nay, Dầu thô và các dẫn xuất của nó là hàng hóa được giao dịch tích cực nhất trên thế giới.
Điều đó không có gì đáng ngạc nhiên, khi xem xét rằng thực chất Dầu đã tác động đến mọi khía cạnh của nền kinh tế toàn cầu, về ngay cả trong lĩnh vực gần gũi với cuộc sống như về hàng tiêu dùng cũng như sản xuất và vận chuyển.
Nếu bạn nghĩ rằng Dầu chỉ chủ yếu là nhiên liệu để cung cấp năng lượng cho ô tô, xe lửa, máy bay phản lực và tàu, thì bạn chỉ đang thấy một mảnh ghép nhỏ trong bức tranh chung về công dụng của mặt hàng Dầu.
Và nhiều mặt hàng khác
Yếu tố địa chính trị
Dầu thô là một mặt hàng chiến lược, là đầu vào của nhiều dây chuyền sản xuất và tác động lớn đến giá cả hàng hóa toàn cầu, do đó giá dầu sẽ chịu nhiều ảnh hưởng từ các yếu tố chính trị xã hội của các nước như căng thắng thương mại giữa các nền kinh tế lớn như Mỹ với EU, chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, căng thẳng địa chính trị ở khu vực Trung Đông, …Trong đó, dầu Brent chịu nhiều tác động chính trị hơn so với dầu thô WTI.
Yếu tố Chi phí vận chuyển và chi phí lưu kho
Dầu thô thường được khai thác tại nhiều nơi trên thế giới, vì vậy chi phí vận chuyển và lưu kho cũng là yếu tố tác động đến giá dầu thô trên thị trường. Cụ thể, dầu thô WTI được vận chuyển bằng đường ống nên có chi phí vận chuyển đắt hơn so với dầu Brent.
Yếu tố thời tiết
Giống như những loại hàng hóa khác trên thị trường, nhu cầu sử dụng dầu theo mùa cũng ảnh hưởng rất lớn đến giá của dầu thô (nhu cầu tăng, giảm). Ví dụ vào mùa lạnh, cần tiêu thụ nhiều lượng khí đốt, giá xăng dầu thường xuyên sẽ tăng cao do không đáp ứng được nhu cầu cao. Vào mùa khô, xăng dầu có thể giảm nếu lượng tiêu ít gây ra tồn đọng. Tuy nhiên, tới Mùa mưa bão tại vùng Vịnh của Hoa Kỳ cũng ảnh hưởng lớn đến giá dầu, do những cơn bão sẽ gây ra sự đe dọa cho các nhà máy lọc dầu ở Vịnh Mexico.
Đồng USD
Sau khi được định giá bằng USD, các nhân tố ảnh hưởng tới đồng USD cũng có tác động đến thị trường dầu trên thế giới. Có thể dễ dàng nhận thấy , giá dầu thô tỉ lệ nghịch với giá trị của đồng đô la. Bởi, một đồng đô la mạnh là khi chỉ mất vài đồng để mua một thùng dầu. Điều này đối với khách hàng là một dấu hiệu tốt.
Và ngược lại, khi một thùng dầu có giá khoảng 100 USD thì nó lại tốt cho nhà sản xuất. Tuy nhiên, không phải lúc nào giá dầu tăng cao cũng mang lại lợi nhuận cao cho nhà sản xuất.
Nhu cầu đầu tư
Hiện nay, trước những biến động của nền kinh tế thế giới, nhu cầu tìm một kênh đầu tư để đảm bảo tài chính đang là vấn đề quan tâm hàng đầu của các nhà đầu tư. Trên thực tế, nhà đầu tư không có nhu cầu thực trong việc sử dụng dầu, nhưng họ có khả năng gây ảnh hưởng tương đối lớn đến giá dầu thế giới. Khi nhu cầu đầu tư vào mặt hàng dầu thô tăng, vô tình cũng giúp cho tính thanh khoản của thị trường này tăng theo, và ngược lại.
Cung – cầu thị trường
Dầu thô là một mặt hàng thiết yếu trong cuộc sống hiện đại. Mỹ là quốc gia tiêu thụ và nhập khẩu dầu lớn nhất trên thế giới, sau đó là Nhật Bản và Trung Quốc. Bất kỳ tác động nào khiến cho quá trình cung cấp dầu bị gián đoạn cũng sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp tới giá của nó. Các yếu tố như thời tiết khắc nghiệt, chiến tranh, khủng bố hay bất ổn về chính trị, và những quyết định của tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) cũng có khả năng đưa giá dầu lên hoặc xuống. Vì là một mặt hàng không thể tái tạo, nên việc giá dầu tăng cao trong những năm gần đây là điều hoàn toàn dễ hiểu.
Sau khi tham gia vào hầu hết các hoạt động sản xuất từ xăng dầu, khí đốt tới hàng tiêu dùng, phân bón, mỹ phẩm, giá của dầu thô cũng tăng một cách đáng kể. Từ đây, có thể nhận thấy rằng, nhu cầu về các sản phẩm được tinh chế từ dầu thô cũng gây ảnh hưởng đến giá dầu trên thị trường. Khi nhu cầu tăng sẽ tác động tích cực đến giá dầu giúp thu lại lợi nhuận cao cho nhà sản xuất và ngược lại, khi nhu cầu giảm, giá dầu cũng sẽ giảm theo.
Tác động dịch bệnh
Vào thời điểm dịch bệnh, giá xăng dầu có thể giảm nhiều do lượng tiêu thụ ít. Năm 2020, thị trường dầu thô đã trải qua cuộc khủng hoảng chưa có tiền lệ trong lịch sử. Giá dầu thế giới sụt giảm mạnh trong quý I của năm 2020. Năm 2020 cũng là năm chứng kiến “cú sốc” về giảm nhu cầu tiêu thụ dầu mỏ.
Việc Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ và đối tác (OPEC+) phải cắt giảm sản lượng ở mức kỷ lục 9,7 triệu thùng/ngày, tương đương gần 10% nguồn cung toàn cầu, nhằm cân bằng thị trường trong Việc nới lỏng giãn cách xã hội, đưa hoạt động sản xuất và sinh hoạt trở lại bình thường ở nhiều quốc gia giúp nhu cầu xăng dầu tăng lên; trong khi nguồn cung được cắt giảm theo thỏa thuận của OPEC+ đã giúp thị trường xăng dầu thế giới khởi sắc và thị trường xăng dầu Việt Nam cũng khởi sắc theo. Lượng dầu tồn kho của Mỹ giảm mạnh, cho thấy nhu cầu về mặt hàng xăng dầu gia tăng mạnh mẽ, trung hạn cho thấy nhu cầu tiêu thụ dầu mỏ đã giảm nhiều so với trước đó.
Nhiên liệu sinh học
Hiện nay, giá của nhiên liệu sinh học như dầu diesel sinh học (dầu thực vật), ethanol (sản xuất từ ngô hoặc đường) sẽ ảnh hưởng đến giá dầu thô. Vấn đề môi trường là mối quan tâm trên thế giới, do đó các nước sẽ ưu tiên việc sử dụng nhiên liệu sinh học để bảo vệ môi trường. Điều này dẫn đến người tiêu dùng thường có xu hướng sử dụng nguồn nhiên liệu sạch này khi giá dầu thô tăng, để tiết kiệm chi phí cũng như tránh gây ô nhiễm môi trường.
Dầu thô là một trong 35 mặt hàng được giao dịch tại Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam (MXV) và cũng là sản phẩm top có khối lượng giao dịch nhiều nhất trên thế giới. Dầu thô là một trong số mặt hàng giao dịch ưa chuộng của các nhà đâu tư lâu năm tại Việt Nam. Vậy, lý do tạo nên sức hấp dẫn của việc đầu tư dầu thô là gì?
Mặt hàng đầu tư linh hoạt
Dầu thô là một loại hàng hóa “rất linh hoạt” để có thể giao dịch, có nghĩa là chúng ta có thể giao dịch một số các loại dầu cụ thể nếu chúng có tính chất gần như giống hệt nhau cho mục đích kinh doanh, bất kể chúng được sản xuất ở đâu. Ví dụ, một hợp đồng cho 1.000 thùng dầu thô WTI có vai trò tương tự và bất kể cho dù chúng được khai thác ở vùng Texas hay Bắc Dakota.
Dầu thô là mặt hàng giá trị cao
Dầu thô là loại dầu vừa khai thác và chưa qua giai đoạn tinh chế thường có ở môi trường tự nhiên và chủ yếu được khai thác tại các mỏ giàu Hydrocarbon.
Dầu thô rất có giá trị, là loại nhiên liệu có thể dùng để sản xuất các sản phẩm hàng ngày như xăng, dầu diesel và còn rất nhiều những sản phẩm hóa dầu khác. Ngoài ra, dầu thô là là năng lượng không thể tái tạo được (chúng ta chỉ có thể khai thác sử dụng mà không thể tạo ra được), do với nguồn cung hạn hẹp như vậy đã góp phần làm cho dầu thô trở thành nguồn tài nguyên hữu hạn. Dầu thô hay còn được gọi là “vàng đen”.
Lợi ích của dầu thô
Lúa mì và ngô được biết đến là những mặt hàng chủ lực trong thời kỳ nông nghiệp. Nhưng trong thời kỳ cách mạng công nghiệp, dầu thô là hàng hóa được giao dịch nhiều nhất trên thế giới. Điều này không bất ngờ bởi dầu thô đã và đang tác động rất nhiều đến nền kinh tế Việt Nam nói riêng và nền kinh tế thế giới nói chung, được sử dụng trong các mặt hàng tiêu dùng, sản xuất và vận chuyển.
Dầu thô được sử dụng làm nhiên liệu cho ngành vận chuyển như ô tô, tàu,……
Ngoài ra, còn là thành phần chính yếu của quá trình sản xuất nhựa, phân bón, máy vi tính, mỹ phẩm, thép và còn nhiều mặt hàng khác.
Phân loại dầu thô
Ngày nay, dầu mỏ được khai thác từ rất nhiều mỏ khác nhau, chúng phân bố ở những nơi rất khác nhau về đặc điểm địa lý tự nhiên. Chính vì vậy, mỗi loại dầu thô ở mỗi mỏ đều có sự khác biệt nhất định.
Dầu thô có nhiều loại và mỗi loại thì sẽ có sự khác nhau về độ nhớt và hàm lượng lưu huỳnh do được khai thác ở mỗi vùng khác nhau. Gồm:
Những điều cần biết về thị trường dầu thô
Trên thế giới lượng dầu thô được tiêu thụ là 95 triệu thùng/ ngày. Dân số thế tăng nhanh, thời gian để tăng thêm 1 tỷ người ngày càng ngắn và trung bình mỗi năm dân số thế giới tăng gần 80 triệu người. Dự kiến đến năm 2025 dân số thế giới sẽ đạt mức 8 tỷ người do vậy nhu cầu sử dụng các mặt tiêu dùng, sản xuất và vận chuyển sẽ tăng kéo theo nhu cầu sử dụng dầu thô làm nhiên liệu chắc chắn tăng theo.
Đặc biệt đối với những nước đang phát triển, nhu cầu tiêu thụ năng lượng sẽ càng lớn do những nước này đang tập trung tăng trưởng trong ngành vận tải đường bộ, hóa dầu và hàng không. Và các nước phát triển cũng mở rộng đầu tư sản xuất các trang thiết bị máy móc tại các nước đang phát triển như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc,…..cũng đã mở các nhà máy sản xuất tại Việt Nam làm tăng nhu cầu tiêu thụ năng lượng.
Nga, Ả Rập Saudi, Mỹ, Iraq, Iran, Trung Quốc, Canada, các tiểu vương quốc Ả Rập Thống Nhất, Kuwait và Brazil là top 10 quốc gia sản xuất dầu thô lớn nhất toàn cầu. Tuy là một trong những nước cung dầu thô lớn nhất trên thế giới nhưng Mỹ cũng là một trong những nước tiêu thị dầu thô lớn nhất với gần 8 triệu thùng được nhập khẩu mỗi ngày.Ngoài Mỹ thì lượng dầu thô được tiêu thụ còn phụ nước vào các quốc gia đang phát triển như Trung Quốc, Ấn Độ.
Nguồn dầu mỏ tại Việt Nam
Việt Nam có nguồn dầu mỏ với trữ lượng khoảng 4,4 tỷ thùng, được xếp thứ 28 trong các quốc gia có trữ lượng dầu mỏ lớn trên thế giới. Từ 1986, dòng dầu thô đầu tiên được khai thác tại mỏ Bạch Hổ. Tháng 4 năm 1987 Việt Nam bắt đầu xuất khẩu dầu thô.
Hiện nay, Việt Nam xếp thứ 4 trong khối Đông Nam Á về xuất khẩu dầu mỏ. Việt Nam có thể sẽ duy trì sản lượng khai thác ở mức khoảng 340.000 thùng/ngày trong vài năm tới.
Sức mạnh của Dầu thô
Xăng dầu là mặt hàng chiến lược, thị trường xăng dầu thế giới chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố kinh tế, chính trị của các nước như: cuộc chiến tranh thương mại Mỹ – Trung, căng thẳng thương mại giữa các nền kinh tế lớn, như: Mỹ với EU và Canada; căng thẳng địa chính trị ở khu vực Trung Đông… Tại Việt Nam, Sau nhiều năm xuất khẩu liên tục, từ năm 2018 đến nay, sản lượng xuất khẩu dầu thô của Viêt Nam đang có chiều hướng giảm mạnh trong khi sản lượng nhập khẩu đang tăng gấp nhiều lần, nguyên nhân chủ yếu của việc nhập khẩu dầu thô tăng đột biến là do cuối năm 2018, Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn – dự án công trình trọng điểm quốc gia, đi vào hoạt động (nhập khẩu dầu thô năm 2018 tăng 337,6% về lượng và 475,8% về giá trị).
Tổng kết, dầu thô là nhóm mặt hàng cao cấp mang lại giá trị lợi nhuận cực lớn cho nhiều nhà đầu tư. Tuy nhiên, tỷ lệ rủi ro mang lại nhiều hơn những hàng hóa đầu tư khác. Vì vậy, Nhà đầu tư cần cân nhắc về nguồn vốn, kiến thức, nắm rõ về quy định quản trị rủi ro để đảm bảo an toàn cho chiến dịch đầu tư của mình. Ngoài ra, Nhà đầu tư cần lựa chọn đơn vị thành viên kinh doanh có kinh nghiệm, chất lượng dịch vụ tốt, để đồng hành cùng nhà đầu tư trong hành trình giao dịch hiệu quả, an toàn, bền vững.
