Vị thế là gì trong đầu tư? Thời điểm và cách thức đóng vị thế phụ thuộc vào nhu cầu và chiến lược cụ thể của nhà giao dịch.
“Vị thế” (position) hay “vị thế mở” (Open position) là một khái niệm rất phổ biến đối với nhà đầu tư trên thị trường tài chính. Tuy nhiên, chưa nhiều người tham gia hiểu rõ sự khác nhau giữa các loại vị thế và cách mở vị thế hoặc đóng vị thế một cách hợp lý.
Vị thế là gì
Vị thế là cách gọi ngắn gọn của vị thế mở, là trạng thái giao dịch và khối lượng tài sản cơ sở hoặc phái sinh còn hiệu lực mà nhà đầu tư đang nắm giữ tại một thời điểm cụ thể. Vị thế này vẫn đang có mức lãi lỗ tạm tính, liên tục biến đổi theo giá thị trường. Chỉ khi nào vị thế được tất toán (đóng vị thế) thì nhà đầu tư mới thực sự nhận được lãi lỗ thực tế từ việc mua hoặc bán này
Các loại vị thế
Vị thế được chia làm 2 loại, đó là vị thế mua (Long position) và vị thế bán (Short position)
Vị thế mua (Long position)
Vị thế mua (Long positions) là việc nhà giao dịch mua các danh mục tài sản như cổ phiếu, hàng hóa hay tiền tệ với mong muốn giá của tài sản sẽ tăng trong tương lai, và có thể bán với một mức giá tốt hơn để thu về lợi nhuận từ chênh lệch giữa giá mua thấp và giá bán cao hơn.
Các nhà đầu tư và doanh nghiệp cũng có thể mua một hợp đồng tương lai hoặc kỳ hạn hoặc quyền chọn để phòng ngừa sự biến động bất lợi về giá. Hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn khác với quyền chọn là bên mua hợp đồng có nghĩa vụ phải mua hoặc bán tài sản cơ sở. Nhà đầu tư có thể mua quyền chọn mua (long call option) khi kỳ vọng giá của tài sản cơ sở sẽ tăng trong tương lai. Họ mua quyền chọn bán (long put option) khi dự đoán tài sản cơ sở sẽ giảm giá.
Vị thế bán (Short position)
Ngược lại với vị thế mua là vị thế bán (tham gia/mở vị thế bán) khi nhà đầu tư có nhu cầu bán tài sản cơ sở hoặc cho rằng giá của tài sản cơ sở, phái sinh đó sẽ giảm trong tương lai. Nhà đầu tư sẽ đặt lệnh bán trên thị trường, ngay khi lệnh được khớp, nhà đầu tư đã mở thành công và đang nắm giữ một vị thế bán
Phân biệt giữa vị thế mua và vị thế bán
Sự khác nhau giữa các vị thế mua và bán:
Vị thế mua (Long position) dự đoán giá tài sản sẽ tăng, trong khi vị thế bán (Short position) dự đoán giá tài sản sẽ giảm.
Một vị thế mua, nhà giao dịch là chủ sở hữu của tài sản, trong khi đó vị thế bán có nghĩa là nhà giao dịch đang bán một tài sản mà một nhà môi giới cho bạn vay.
Vị thế bán là bán một tài sản mà nhà giao dịch chưa sở hữu
Vị thế mua nghĩa là nhà giao dịch đã mua và sở hữu tài sản cơ sở
Cách thức mở vị thế và đóng vị thế
Khi nhà giao dịch đặt lệnh giao dịch trên thị trường, họ đang thực hiện mở và đóng các vị thế. Vị thế ban đầu mà một nhà đầu tư sở hữu đối với tài sản là một vị thế mở, có thể là vị thế mua hoặc vị thế bán đối với tài sản.
Để thoát vị thế (tất toán vị thế hoặc đóng vị thế) nhà giao dịch cần phải đóng vị thế bằng cách thực hiện một lệnh đối ứng với vị thế đang nắm giữ. Sử dụng lệnh bán (SELL) để đóng một vị thế mua (LONG POSITION) đang nắm giữ và ngược lại sử dụng lệnh mua (BUY) để đóng vị thế bán đang nắm giữ (SHORT POSITION).
VD: Nhà đầu tư bán HĐTL (mở vị thế bán) chỉ số CP VN30 nếu kỳ vọng chỉ số VN30 giảm. Nhà đầu tư không cần có hợp đồng nào cũng có thể bán được (bán khống). Để đóng vị thế, Nhà đầu tư phải mua lại HĐTL hoặc giữ đến đáo hạn
Thời điểm và cách thức đóng vị thế phụ thuộc vào nhu cầu và chiến lược cụ thể của nhà giao dịch, thường là một trong các trường hợp sau:
Không còn nhu cầu tham gia nắm giữ tài sản, hợp đồng
Có nhu cầu chốt lời, dừng lỗ
Đang nắm giữ số lượng vị thế vượt quá mức quy định
Không đủ khả năng bổ sung ký quỹ theo yêu cầu
Nhà giao dịch có thể lựa chọn đóng vị thế:
Trước thời điểm đáo hạn, chủ động đóng vị thế ở mức giá phù hợp
Hoặc tại thời điểm đáo hạn và thanh toán hợp đồng
Sử dụng các giao dịch Mua và Bán trong chiến lược giao dịch
Các vị thế mua được thực hiện khi các nhà giao dịch kỳ vọng giá tăng và khi họ kỳ vọng giá giảm, họ có thể bán khống tài sản cơ sở.
Trong khi đó, bán khống là một cách để cân bằng rủi ro. Nó cho phép nhà giao dịch có một vị thế đối lập trên một tài sản và giúp tăng cơ hội kiếm lợi nhuận ròng từ các giao dịch
Kết luận
Xây dựng một kế hoạch giao dịch và trau dồi kiến thức về vị thế là gì giúp nhà đầu tư chủ động và quản trị rủi ro tốt hơn. Từ đó có thể xem xét các khả năng, các kết quả có thể xảy ra với các loại vị thế nắm giữ, cũng như mức độ rủi ro trước khi bạn thực hiện giao dịch tiếp theo.